Càng tìm hiểu về nghề truyền thống Việt Nam nói chung,
nghề dệt lụa ươm tơ nói riêng. Tôi lại càng yêu thêm đất nước mình, càng quý cái nghề truyền thống mà cha ông để lại. Thực sự, nghề truyền thống là những tinh hoa nhất, quý giá nhất mà thế hệ trước truyền lại cho đời sau.
Bắt đầu từ hôm nay,
Lụa Tơ Tằm sẽ đăng loạt bài giới thiệu về những làng lụa tơ tằm nổi tiếng trên đất nước Việt Nam. Với loạt bài này, mong rằng sẽ giúp các bạn yêu quý hơn về nghề này.
Nói đến lụa, gần như người ta sẽ nhắc ngay đến Làng Lụa Hà Đông.
Lụa Hà Đông đã ăn sâu vào tâm trí nhiều người từ những câu ca dao, từ những câu thơ, bài hát. Áo dài may bằng lụa, mỏng nhưng vẫn kín đáo mà e ấp, gợi cảm, vẫn thể hiện hết được những đường cong tuyệt mỹ mà không kiểu cách, phô trương. Hay những hình ảnh các nhóm nữ sinh ríu rít trong bộ đồng phục áo dài trắng thướt tha đổ về các sân trường trong buổi sớm nắng mai - những cánh bướm trắng tung bay giữa đời thường.
The La, lĩnh Bưởi, chồi Phùng
Lụa Vân Vạn Phúc, nhiễu vùng Mỗ bên
(Ca dao)
Hiện tại, có rất nhiều người dành tình cảm đặc biệt đến lụa Hà Đông. Đối với họ, sở hữu một bộ áo lụa, là cả một sự thiêng liêng. Nhiều du khách nước ngoài, khi nhắc đến lụa Hà Đông cũng dành một tình cảm đặc biệt. Có thể họ chỉ nghe bạn bè giới thiệu, chỉ được đọc qua sách vở báo chí, nhưng họ vẫn muốn tận mắt được nhìn thấy một tấm lụa Hà Đông. Khi họ đến Việt Nam, họ đều phải đến mua cho bằng được tấm
lụa Hà Đông về làm quà.
Các loại tơ lụa Hà Đông:
Gấm là mặt hàng quý nhất, khó làm nhất trong tất cả các mặt hàng
tơ lụa. Người ta coi gấm là "bà chúa" của các loạt hàng dệt, tơ, lụa. Người thợ dệt gấm phải đạt tới tay nghề rất cao, kỹ thuật điêu luyện, tinh xảo và có óc thẩm mỹ tuyệt vời. Xưa nay, chỉ có rất ít nghệ nhân biết dệt gấm. Theo truyền tụng dân gian, dưới thời Lê, chỉ có làng Vạn Phúc (Hà Đông) là nơi duy nhất biết dệt gấm.
Vân: Là mặt hàng lụa mỏng có hoa nổi, hoa chìm. Hoa nổi trên mặt lụa thì bóng mịn. Còn hoa chìm phải soi lên ánh sáng mới thấy được. Vân được dệt ở Vạn Phúc, là một loại sản phẩm nổi tiếng.
Lụa: Bao gồm các loại lụa trơn, lụa hoa. Đấy là mặt hàng dệt theo kiểu đan lóng mót, nhưng mặt lụa rất mịn mang, óng ả.
The, sa, xuyến, băng, quế: Các loại sản phẩm này có đặc điểm chung, nét đặc sắc là đều dệt thủng - nghĩa là trên mặt tấm the, sa, xuyến, hay băng, quế đều có những lỗ thủng nhỏ rất đẹp, nhưng cách bố cục sợi dọc, sợi ngang không giống nhau. Lỗ dệt thủng giữa các loại này khác nhau về kích thước và độ thưa, dày. Kỹ thuật dệt như thế vừa tạo ra các loại hàng dệt khác nhau, vừa tăng thêm tính thẩm mỹ của từng mặt hàng tơ, lụa.
Lĩnh, đoạn, vóc, sa tanh: Là các loại hàng dệt dày. Số lượng sợi dọc của hàng này đều nhiều hơn lụa. Mỗi tấm lĩnh, đoạn, vóc, sa tanh có số sợi dọc khoảng độ 8.000 sợi. Trong khi đó lụa tơ chừng 3.000 sợi dọc mỗi tấm. Là hàng thủ công, lụa Hà Đông không thể coi nhẹ yêu cầu về thẩm mỹ. Các thế hệ nghệ nhân và thợ dệt ở đây không ngừng cải tiến kỹ thuật sản xuất, mẫu hàng và những thủ pháp nghệ thuật. Các sản phẩm của họ ở bất cứ loại nào cũng đã đạt tới mức hoàn mỹ. Nghệ thuật trang trí và hoa văn trên lụa được xem như mẫu mực của phong cách tạo hình trên chất liệu mỏng, bằng sợi của các nghệ nhân và nghệ sĩ dân gian Việt Nam. Các nghệ nhân tạo mẫu và những người thợ dệt Hà Đông đã sử dụng những đề tài trang trí từ kho tàng nghệ thuật truyền thống dân tộc, nhưng sáng tạo chứ không rập khuôn, nhằm thích ứng với chất liệu dệt. Đề tài thường gặp trên một số hàng tơ lụa dệt hoa là Ngũ phúc, Long vân (rồng mây), Nguyên hoa (hoa chanh, cúc, hồng...), Thọ đỉnh (lư hương và chữ Thọ)... Nhìn chung, hoa văn dệt truyền thống bao giờ cũng bố trí đối xứng. Đường nét trang trí không rườm rà, phức tạp mà luôn mềm mại, phóng khoáng và dứt khoát.
Bá Minh Silk
Chuyên cung cấp khăn lụa tơ tằm Việt Nam
Hotline: 0936 099 110
Fanpage:
Lụa Tơ Tằm Bá Minh